Το να κάνουμε μια δίαιτα είναι σχετικά εύκολο. Το να χάσουμε μερικά κιλά είναι επίσης σχετικά εύκολο. Το να πετύχουμε όμως μόνιμα αποτελέσματα μοιάζει κυριολεκτικά αδύνατο! Τι φταίει άραγε και πώς διορθώνεται;

Ο μηχανισμός της πείνας προέρχεται από τα βάθη του χρόνου. Για τον προϊστορικό άνθρωπο η πείνα ήταν ο μεγαλύτερος εχθρός. Σ' εκείνη τη μακρινή εποχή, οι άνθρωποι μπορούσαν να πεθάνουν από την πείνα, αλλά όχι από την παχυσαρκία.

Σήμερα η παχυσαρκία εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο σαν ένα είδος επιδημίας. Πρόσφατα στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας αποκαλύπτουν πως η νόσος, όπως χαρακτηρίζεται πια, πλήττει πλέον και τα παιδιά, που εμφανίζουν διαβήτη και υπέρταση σε ανησυχητικό βαθμό.
Ο Ιταλός καθηγητής Μικέλε Καρούμπα, διευθυντής του Κέντρου Μελετών και Έρευνας για την παχυσαρκία στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου, προσπάθησε πρόσφατα να... εξιχνιάσει μερικά «μυστήρια» και να δώσει τις κατευθύνσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Οι απαντήσεις σ' αυτά τα ερωτήματα θα μας βοηθήσουν ν' αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά το περιττό μας βάρος, μια για πάντα!

Μυστήριο πρώτο
Για ποιο λόγο μερικοί άνθρωποι κατορθώνουν να ελέγχουν την πείνα τους και άλλοι όχι; Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό;

Μυστήριο δεύτερο
Υπάρχουν γονίδια που προδιαθέτουν στην παχυσαρκία; Είναι η παχυσαρκία κληρονομική και, αν ναι, γιατί υπάρχουν αδέλφια με διαφορετική σωματική διάπλαση;
Υπάρχουν τέτοια γονίδια που μπορεί να είναι και εκατοντάδες. Διά των ορμονών, ελέγχουν την εξισορρόπηση θερμίδων που παρέχουν οι τροφές και την καύση τους. Η πρώτη ορμόνη που οδηγεί τις θερμίδες προς την καύση τους βρέθηκε το 1995 και είναι η λεπτίνη. Η ανακάλυψή της οδήγησε τις φαρμακευτικές εταιρείες σε έναν αγώνα δρόμου για την παρασκευή του «μαγικού φαρμάκου» κατά της παχυσαρκίας. Παρασκευάστηκε έτσι μια σειρά φάρμακα που αναλαμβάνουν να ειδοποιούν τον εγκέφαλο ότι το στομάχι είναι γεμάτο, αλλά τα αποτελέσματά τους παραμένουν αμφιλεγόμενα. Η λεπτίνη, η οποία είναι μια ορμόνη που παράγουν τα λιπώδη κύτταρα του σώματος, έχει την ιδιότητα να διατηρεί σταθερά τα επίπεδα του λίπους. Όταν υπάρχει αρκετή λεπτίνη στο αίμα, τότε και το αίσθημα της πείνας μειώνεται και οι θερμίδες καίγονται ταχύτερα. Τα γονίδια επηρεάζουν, αλλά σε ένα ποσοστό 40%. Περισσότερο επηρεάζουν το περιβάλλον και ο τρόπος ζωής. Οι άνθρωποι ακολουθούν όλο και πιο πολύ, τα τελευταία χρόνια, καθιστική ζωή, με αποτέλεσμα τα γονίδια της παχυσαρκίας να αποκτούν μεγαλύτερη δύναμη.

Μυστήριο τρίτο
Όλοι υποστηρίζουν πως ο μεσογειακός τρόπος διατροφής μπορεί να είναι και η καλύτερη δίαιτα. Γιατί, όμως, αν θέλουμε πραγματικά να αδυνατίσουμε, πρέπει να περιοριζόμαστε σε ένα φιλέτο και μια σαλάτα;
Η μεσογειακή διατροφή βασίζεται στους υδατάνθρακες, στα λαχανικά, τα φρούτα, το ψάρι, τα δημητριακά, τα όσπρια και το λάδι της ελιάς και προφανώς είναι πολύ πιο υγιεινή από εκείνες άλλων περιοχών του πλανήτη, όπου κυριαρχούν τα κρέατα, οι σάλτσες και τα ανθρακούχα ποτά με τη ζάχαρη. Έχει, όμως, υποστηριχθεί ότι το ψωμί και τα ζυμαρικά αυξάνουν το αίσθημα της πείνας, σε αντίθεση με το κρέας, που «χορταίνει». Κάτι τέτοιο δεν ισχύει, παρά το γεγονός ότι προωθούνται οι δίαιτες που βασίζονται στο φιλέτο και τα λαχανικά. Σύμφωνα με μια έρευνα, αυτοί που καταναλώνουν 2.000 θερμίδες τρώγοντας υδατάνθρακες, στο επόμενο γεύμα τους είναι περισσότερο χορτασμένοι και καταναλώνουν τις μισές θερμίδες. Αντίθετα, εκείνοι που καταναλώνουν 2.000 θερμίδες, τρώγοντας κρέας και γενικά πιο λιπαρές ουσίες, καταλαβαίνουν ότι σε μικρό χρονικό διάστημα επανέρχεται το αίσθημα της πείνας.

Μυστήριο τέταρτο
Γιατί όλα αυτά τα θαυματουργά φάρμακα αποδείχθηκαν τελικά αναποτελεσματικά;
Τα σκευάσματα που δεν χορηγούνται με ιατρική συνταγή δεν είναι φάρμακα και επομένως δεν πρέπει να συζητούνται. Όσο για τα άλλα, θεραπεύουν απλώς το σύμπτωμα για το διάστημα που λαμβάνονται και το αίσθημα της πείνας επανέρχεται αμέσως μετά τη διακοπή τους. Ουσιαστικά πρόκειται για ουσίες που διευκολύνουν την αντοχή μας στη διάρκεια μιας δίαιτας, αλλά δεν αδυνατίζουν αυτά καθαυτά.

Μυστήριο πέμπτο
Κάποτε υποστήριζαν πως η βουλιμία οφείλεται σε ψυχολογικά ή επαγγελματικά προβλήματα και μπορεί να αντιμετωπιστεί με ψυχοφάρμακα. Είναι αλήθεια;
Το φαγητό είναι το πιο εύκολο καταφύγιο, η πιο «ανώδυνη» παρηγοριά. Αυτονόητο είναι πως το άγχος της καθημερινότητας οδηγεί στη βουλιμία. Εδώ, όμως, κρύβεται ο κίνδυνος του φαύλου κύκλου, γιατί, αμέσως μόλις ικανοποιηθεί το αίσθημα της πείνας, έρχονται οι ενοχές. Το σημαντικό είναι να γίνεται διάκριση των ερεθισμάτων που προέρχονται από τον οργανισμό από εκείνα που πηγάζουν από εξωτερικούς παράγοντες. Στο σημείο αυτό, μάλιστα, παρεμβαίνει η ψυχολογία. Είναι προφανές ότι αν πάει κάποιος στο διαιτολόγο, αυτός θα του δώσει μια δίαιτα, αλλά δεν θα μπορέσει να διερευνήσει τα βαθύτερα αίτια του προβλήματος. Γι' αυτό, άλλωστε, και μετά το τέλος της δίαιτας και την απώλεια των κιλών, παρατηρείται επιστροφή στις παλιές κακές συνήθειες. «Ένας γιατρός που συνιστά μια δίαιτα σε έναν παχύσαρκο μοιάζει με κάποιον που ζητά από έναν άνθρωπο που πάσχει από Πάρκινσον να μην τρέμει», λέει ο Ιταλός καθηγητής. Αυτό σημαίνει ότι μια υποθερμιδική δίαιτα από μόνη της δύσκολα μπορεί να αποδώσει.
Στην πραγματικότητα, οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως δεν πρέπει πια να μιλάμε για δίαιτα, αλλά για διαιτολογική διαπαιδαγώγηση με ψυχολογική υποστήριξη. Καλό είναι, επίσης, να μη μιλάμε για αλλαγή στις διαιτολογικές συνήθειες, αλλά για αλλαγή στον τρόπο ζωής.